Zenit december

Sterrenstelsels zijn de (zichtbare) bouwstenen van het heelal. Zij evolueren in de loop van de tijd, voornamelijk doordat kleinere stelsels zich samenvoegen tot grotere exemplaren.
Ook maakt een aanzienlijk deel van de melkwegstelsels in het vroege heelal een forse ‘groeispurt’ door in de vorm van verhevigde stervorming.
Maar sommige ver verwijderde en dus jonge stelsels blijken al ‘volwassen’ kenmerken te vertonen, zoals een schijf en een geordende rotatie.
Ook bolvormige sterrenhopen kunnen informatie verschaffen over de vroegste geschiedenis van sterrenstelsels.
Zo zijn in ons Melkwegstelsel de restanten gevonden van C-19, een bolvormige sterrenhoop met een extreem laag gehalte aan zware elementen.
Dat object moet uit een tijd stammen toen het heelal nauwelijks nog verrijkt was met ‘metalen’door supernova’s van eerdere stergeneraties.
Ook het reuzenspiraalstelsel UGC 2885, dat een belangrijke rol speelde in de ontdekking van donkere materie, roept vragen op over hoe sterrenstelsels nu precies groeien en evolueren.

In deze Zenit o.a.

• In gesprek met Tomas Stolker
• NGC-object van de maand: NGC 752, sterrenhoop in Andromeda
• Vroeg heelal wemelde van sterrenstelsels met groeispurt
• Een extreem metaalarme sterstroom in de Melkweg
• DART veranderde de baan van planetoïde Dimorphos
• Astrofoto onder de loep: De Kleerhangercluster
• KNVWS 120 jaar – Klimaatverandering: hot topic
• Amateurs Actief – Ontmoeting tussen zon en maan

Dat en nog veel meer in het decembernummer van Zenit

Zenit is hét magazine voor sterrenkunde, ruimteonderzoek, weer en klimaat. Neem nu een JAARABONNEMENT en ontvang gratis een sterrenkundig jaarboek CADEAU. Meer info