Een team van astronomen onder leiding van Diana Kossakowski van het Max-Planck-Institut für Astronomie (Duitsland) heeft een exoplaneet van ongeveer één aardmassa ontdekt die binnen de leefbare zone om de rode dwergster Wolf 1069 cirkelt.
De rotatie van de planeet, Wolf 1069 b genaamd, loopt synchroon met zijn omloop om de ster, wat betekent dat het op het ene halfrond permanent dag is en op het andere permanent nacht.
Toch denken de astronomen dat op een groot deel van Wolf 1069 b min of meer aangename omstandigheden kunnen heersen (Astronomy & Astrophysics).
Astronomen hebben tot nu toe meer dan vijfduizend exoplaneten ontdekt, maar slechts anderhalf procent daarvan heeft een massa van minder dan twee aardmassa’s.
En slechts een stuk of tien daarvan bevinden zich in de zogeheten leefbare zone om hun ster, de gordel waarbinnen dusdanig gematigde temperaturen heersen dat er vloeibaar water op het planeetoppervlak kan zijn.
Het opsporen van zulke kleine, lichte planeten vormt nog steeds een grote uitdaging.
Een van de manieren om de ‘pakkans’ te vergroten is door sterren met een geringe massa te onderzoeken op regelmatige schommelingen zoals die door om de ster heen draaiende planeten worden veroorzaakt.
Dit is precies wat Diana Kossakowski en haar collega’s hebben gedaan in het kader van het CARMENES-programma, een project dat gebruik maakt van de Calar Alto-sterrenwacht in Spanje.
Toen zij de gegevens van de slechts 31 lichtjaar verre rode dwergster Wolf 1069 analyseerden, ontdekten de astronomen een duidelijk signaal dat door een planeet van aardse proporties wordt veroorzaakt.
De planeet draait in bijna zestien dagen om de ster, op een afstand die vijftien keer zo klein is als de afstand zon-aarde. Hoewel hij zich veel dichter bij zijn ster bevindt, ontvangt Wolf 1069 b ongeveer 35 procent minder licht en warmte dan onze planeet.
In vergelijking met de zon straalt zijn moederster namelijk beduidend minder fel. Om die reden ligt de leefbare zone ook een stuk verder naar binnen.
Vloeibaar water is niet de enige factor die bepaalt of een planeet leefbaar kan zijn.
Net als op aarde kan in zijn atmosfeer een natuurlijk broeikaseffect optreden, dat de gemiddelde temperatuur op het planeetoppervlak opvijzelt.
Berekeningen laten zien dat als Wolf 1069 b een kale rotsplaneet is, zijn oppervlaktetemperatuur slechts –23 °C bedraagt.
Maar als hij is gehuld in een aardse atmosfeer, kan de gemiddelde temperatuur oplopen tot +13 °C.
In dat geval zou water in een groot gebied aan de dagzijde van de planeet vloeibaar blijven.
Zo’n atmosfeer zou ook bescherming bieden tegen energierijke elektromagnetische straling en deeltjes die afkomstig zijn uit de ruimte of van de centrale ster. Rode dwergsterren zijn berucht om hun hevige uitbarstingen van ultraviolette straling, die een schijnbaar leefbare planeet volledig doods kunnen maken.
Daar staat tegenover dat de ster Wolf 1069 b zich veel kalmer gedraagt dan bijvoorbeeld de nog nabijere rode dwergster Proxima Centauri.
Veel schadelijke activiteit lijkt hij niet te vertonen. Het is dus niet ondenkbaar dat als exoplaneet Wolf 1069 b al vroeg een atmosfeer heeft ontwikkeld, hij deze tot op de dag van vandaag heeft behouden. (EE)
(Image Credit: NASA/Ames Research Center/Daniel Rutter)
