De atmosfeer van Pluto waait boven de evenaar overwegend in westwaartse richting, tegen de aswenteling van de planeet in.
Amerikaanse en Franse astronomen leiden dat af uit computersimulaties met een driedimensionaal model van Pluto’s atmosfeer waarin ook de invloeden van de topografie op de luchtstromingen werden meegenomen.
De dichtheid van Pluto’s atmosfeer bedraagt een honderdduizendste van die op de aarde.
Die atmosfeer bestaat, net als de aardatmosfeer, voor het grootste deel uit stikstof, met kleinere hoeveelheden koolmonoxide en methaan. Dezelfde elementen komen voor aan het oppervlak van Pluto, maar dan in bevroren vorm.
Waar het dag is, de rotatieperiode van Pluto bedraagt ruim zes aardse dagen, gaat dit ijs over in damp.
Tijdens de nacht bevriest deze damp en slaat weer neer.
Deze cyclus is het krachtigst in Tombaugh Regio, een hartvormig gebied van zo’n 1600 kilometer diameter dat vernoemd is naar de ontdekker van Pluto.
Het grootste deel ervan bestaat uit een duizend kilometer grote ijslaag in een drie kilometer diep bekken dat Sputnik Planitia heet.
Dit gebied drijft de stikstofcyclus aan en wordt daarom ook het ‘kloppend hart van Pluto’ genoemd.
De tegendraadse winden op Pluto zijn volgens de modelberekeningen van Tanguy Bertrand en collega’s een gevolg van het feit dat het stikstofijs vooral in het noordelijke deel van Sputnik Planitia verdampt en in het zuidelijke deel neerslaat.
Dit veroorzaakt een koudere luchtstroming die van noord naar zuid over het gebied waait.
Deze stroming wordt door het corioliseffect, als gevolg van de aswenteling van Pluto, en de plaatselijke topografie in westelijke richting afgebogen.
En dat gedurende vrijwel het gehele jaar (248 aardse jaren).
Deze tegendraadse winden zouden ook een rol kunnen spelen in het ontstaan van de verschillen in helderheid en samenstelling van het ijs in Sputnik Planitia, bijvoorbeeld door hun eroderende werking of het meevoeren van stof- en ijsdeeltjes.
De winden zijn een uniek verschijnsel in het zonnestelsel en komen misschien alleen nog voor op Triton, de grootste maan van Neptunus. (GB/ Journal of Geophysical Research: Planets, 4 februari)(Photo credit: NASA / Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory / Southwest Research Institute) Dit artikel staat in Zenit juni 2020
