Beta Pictoris is een jong planetenstelsel op slechts 63 lichtjaar van de aarde. Het bevat de eerste stofschijf rond een andere ster die ooit in beeld is gebracht – een schijf van brokstukken die is ontstaan door botsingen tussen planetoïden, kometen en/of planetesimalen. In 2006 ontdekte de Hubble-ruimtetelescoop een enigszins gekantelde tweede schijf in dit stelsel en nu heeft een team onder leiding van Isabel Rebollido van het Astrobiology Center in Spanje met behulp van de nieuwe Webb-ruimtetelescoop opnieuw een bijzondere ontdekking gedaan: een kromme uitloper in de vorm van een kattenstaart die schuin op de secundaire puinschijf staat. Een andere nieuwe ontdekking is dat de twee schijven van Beta Pictoris verschillende temperaturen hebben, wat waarschijnlijk komt door verschillen in samenstelling. Zowel de secundaire schijf als de ‘kattenstaart’ zijn warmer dan de hoofdschijf. Deze hogere temperatuur doet volgens de onderzoekers vermoeden dat het stof bestaat uit zeer poreus organisch materiaal, vergelijkbaar met de materie op de oppervlakken van kometen en planetoïden in ons zonnestelsel. Uit een voorlopige analyse van materiaal van planetoïde Bennu door NASA’s ruimtemissie OSIRIS-REx is bijvoorbeeld gebleken dat dit zeer donker en koolstofrijk is, net als wat Webb nu bij Beta Pic heeft ontdekt. Onduidelijk is nog hoe de ‘kattenstaart’ is ontstaan. Rebollido en haar team hebben verschillende scenario’s doorgerekend om deze structuur na te bootsen. Uit de resultaten leiden ze af dat de kattenstaart het resultaat is van een gebeurtenis waarbij veel stof vrijkomt – bijvoorbeeld een botsing tussen planetesimalen – die slechts honderd jaar geleden heeft plaatsgevonden. Rekening houdend met de helderheid van de staart, schatten de wetenschappers dat de daarin aanwezige hoeveelheid stof ruwweg overeenkomt met de massa van een forse planetoïde. Het voorkeursmodel van het team verklaart de scherpe hoek van de staart ten opzichte van de secundaire schijf als een eenvoudige optische illusie. De schuine stand is het gevolg van een combinatie van ons perspectief en de gebogen vorm van de staart, waarvan het beginstuk in feite een hoek van slechts vijf graden maakt met de schijf. De nieuwe resultaten zijn gepresenteerd tijdens de 243e bijeenkomst van de American Astronomical Society die deze week in New Orleans, Louisiana (VS) wordt gehouden. (EE)
(Image Credit: (NASA, ESA, CSA, STScI, Christopher Stark (NASA-GSFC), Kellen Lawson (NASA-GSFC), Jens Kammerer (ESO), Marshall Perrin (STScI)
