Wat al werd vermoed, lijkt nu bevestigd. Op Pluto heeft in het relatief recente verleden cryovulkanisme plaatsgevonden.
Dat leiden Amerikaanse astronomen af uit opnamen van New Horizons, de NASA-sonde die in juli 2015 langs de verre dwergplaneet vloog.
Cryovulkanisme is het verschijnsel dat waterrijk materiaal traag uit het inwendige van een hemellichaam naar buiten komt en is eerder al elders in het zonnestelsel waargenomen.
Kelsi Singer en collega’s analyseerden opnamen van een gebied in een ijsvlakte op Pluto die Sputnik Planitia wordt genoemd.
Dit gebied vult een oud inslagbekken met een diameter van ongeveer duizend kilometer waarin zich vele koepelvormige structuren bevinden.
Die zijn tot zo’n zeven kilometer hoog en tot 225 kilometer breed. Sommige koepels gaan in elkaar over en vormen zo nog grotere conglomeraten.
Het volume van één zo’n structuur, Wright Mons, is vergelijkbaar met dat van Mauna Loa op Hawaii, een van de grootste vulkanen op aarde.
De astronomen onderzochten de geomorfologie en samenstelling van deze structuren en concluderen dat zij hoofdzakelijk uit waterijs en ammonia bestaan en dat dit gebied gevormd is door
cryovulkanisme van een soort en omvang die tot nu toe nog niet in het zonnestelsel zijn waargenomen.
Voor het ontstaan van dit gebied zouden op meerdere plaatsen erupties moeten hebben plaatsgevonden, waarbij in de loop der tijd meer dan tienduizend kubieke kilometer materiaal naar buiten zou zijn gekomen.
In het bestudeerde terrein werden, anders dan elders op Pluto, vrijwel geen inslagkraters gevonden.
Dat zou impliceren dat dit gebied betrekkelijk jong is en misschien wel een stuk jonger dan een miljard jaar.
In die relatief recente periode zou het oudere oppervlak van Pluto hier door het cryovulkanisme ingrijpend moeten zijn veranderd.
Deze ijzige vulkanische activiteit betekent ook dat het inwendige van Pluto langere tijd dan werd aangenomen de warmte uit zijn ontstaansproces moet hebben vastgehouden (Zenit november
2020, blz. 36-39), of dat er door het verval van radioactieve elementen in het inwendige een langere tijd warmte werd geproduceerd. Of een combinatie van beide processen natuurlijk. (GB/
Nature Communications 13, blz. 1)
(Photo credit: NASA / Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory / Southwest Research Institute)
