Een nieuwe studie onder leiding van natuurkundige Sascha Kempf van de Universiteit van Colorado te Boulder (VS) heeft het sterkste bewijs tot nu toe geleverd dat de ringen van Saturnus relatief jong zijn.
Met een leeftijd van hooguit 400 miljoen jaar zijn ze veel jonger dan de planeet zelf, die ongeveer 4,5 miljard jaar oud is (Science Advances).
De onderzoekers kwamen tot deze conclusie door een op het eerste gezicht ongebruikelijk onderwerp te bestuderen: stof.
Kleine korreltjes rotsachtig materiaal spoelen bijna constant over ons zonnestelsel.
Deze stroom deeltjes zet een dun laagje stof af op alles wat het tegenkomt, zo ook op het ijs waaruit de ringen van Saturnus bestaan.
Bij hun studie hebben Kempf en zijn collega’s geprobeerd een datum te plakken op de ringen van Saturnus door te onderzoeken hoe snel deze stoflaag zich opbouwt.
Daarbij maakte het team tussen 2004 en 2017 gebruik van een deeltjesdetector van de inmiddels vergane ruimtesonde Cassini.
In die dertien jaar verzamelden de wetenschappers slechts 163 stofdeeltjes die van buiten de directe omgeving van de planeet afkomstig waren.
Maar dat was genoeg. Volgens hun berekeningen heeft zich op de ringen van Saturnus waarschijnlijk pas een paar honderd miljoen jaar stof verzameld.
Saturnus is omgeven door zeven ringen die uit ontelbare brokken ijs bestaan, waarvan de meeste niet groter zijn dan een aardse rotsblokken.
Alles bij elkaar heeft dit ijs ongeveer half zoveel massa als de Saturnusmaan Mimas.
Gedurende het grootste deel van de twintigste eeuw namen wetenschappers aan dat deze ringen waarschijnlijk tegelijk met Saturnus zijn gevormd.
Maar dat is onwaarschijnlijk, omdat ze blinkend schoon zijn: ze bestaan voor ongeveer 98% uit puur waterijs, wat bijna onmogelijk is na 4,5 miljard jaar.
De ringen van Saturnus zijn dus een relatief nieuwe verschijning die naar kosmische maatstaven in een oogwenk is ontstaan en ook weer zal verdwijnen…
Bij een eerdere studie hebben NASA-wetenschappers namelijk vastgesteld dat het ijs van de ringen geleidelijk op de planeet neerregent en dat de ijsvoorraad binnen nog eens 100 miljoen jaar waarschijnlijk op zal raken. (EE)
(Image Credit: NASA/JPL-Caltech)
