ʻOumuamua, het eerste interstellaire object dat in ons zonnestelsel is ontdekt, verwijdert zich sneller van de zon dan verwacht. Dat suggereert dat het waarschijnlijk een komeet is en geen planetoïde (Nature, 28 juni). ʻOumuamua is sinds zijn ontdekking in oktober 2017 intensief onderzocht. Door gegevens van de Europese Very Large Telescope en andere instrumenten te combineren, heeft een internationaal team van astronomen nu ontdekt dat het object sneller beweegt dan voorspeld. De gemeten snelheidswinst is klein en ʻOumuamua vertraagt nog steeds vanwege de aantrekkingskracht van de zon, maar net niet zo snel als de hemelmechanica voorspelt. Een onderzoeksteam onder leiding van Marco Micheli (ESA) heeft verschillende scenario’s onderzocht om de groter-dan-voorspelde snelheid van deze eigenaardige interstellaire bezoeker te verklaren – zelfs de onwaarschijnlijke theorie dat ʻOumuamua een interstellair ruimteschip zou zijn. De meest plausibele verklaring is dat er materiaal uit het oppervlak van ʻOumuamua ontsnapt ten gevolg van opwarming door de zon – een gedrag dat ‘uitgassen’ wordt genoemd. Deze uitstoot van materie resulteert in een stuwkracht die net dat kleine, maar gestage duwtje geeft dat ervoor zorgt dat ʻOumuamua ons zonnestelsel met grotere snelheid verlaat dan verwacht. Sinds 1 juni 2018 verplaatst hij zich met ongeveer 114.000 kilometer per uur. Uitgassing is typisch iets voor een komeet. Wanneer een komeet wordt opgewarmd door de zon, begint hij doorgaans stof en gas uit te stoten, waardoor zich een wolk van materiaal – een zogeheten coma – om de komeet vormt, evenals een karakteristieke staart. Het onderzoeksteam kon echter geen enkel visueel bewijs van uitgassing ontdekken. Het team denkt nu dat het fijne stof waarmee de oppervlakken van de meeste kometen zijn bedekt tijdens ʻOumuamua’s reis door de interstellaire ruimte is geërodeerd, waardoor alleen de wat grotere stofkorrels achterbleven. Een wolk van grotere deeltjes zou niet helder genoeg zijn om gedetecteerd te kunnen worden, maar kan wel de onverwachte snelheidswinst van ʻOumuamua verklaren. ʻOumuamua passeerde begin mei 2018 de afstand van de Jupiterbaan en zal in januari 2019 de baan van Saturnus passeren. De afstand die overeenkomt met die van de omloopbaan van Uranus wordt in augustus 2020 bereikt en die van de baan van Neptunus eind juni 2024. Eind 2025 bereikt ʻOumuamua de buitenrand van de Kuipergordel en in 2038 de heliopauze – de buitenste begrenzing van ons zonnestelsel. (EE)
