Na meer dan tien jaar rustig afwachten hebben astronomen weer een nieuw ‘levensteken’ opgevangen van XTE J1810–197, een rondtollende neutronenster met een extreem sterk magnetisch veld.
Sterren van dit type worden magnetars genoemd.
Net als ‘gewone’ pulsars zijn magnetars de ineengestorte restanten van zware sterren die bij een supernova-explosie hun buitenste lagen hebben weggeblazen.
Maar ze hebben een veel sterker magnetisch veld: ongeveer een biljard keer zo sterk als dat van de aarde.
Tot op dit moment zijn 23 van die magnetars bekend, maar XTE J1810–197 is een buitenbeentje.
Hij behoort tot een select gezelschap van slechts vier magnetars die pulsen van radiostraling produceren.
Althans: dat was tot 2008 het geval.
Want in dat jaar viel XTE J1810–197 stil.
Sinds 8 december 2018 pikken radioastronomen weer signalen op van dit bijzondere object.
Opmerkelijk is dat deze signalen duidelijk afwijken van die van vóór de ‘radiostilte’.
De pulsen vertonen op tijdschalen van uren tot maanden aanzienlijk minder variatie dan in 2006.
Wel zijn korte ‘rimpelingen’ in het pulsprofiel te zien, die mogelijk ontstaan door kleine ‘bevingen’ in de korst van de neutronenster.
Hoe magnetars aan hun belachelijk sterke magnetische velden komen, en waarom ze zich zo wispelturig gedragen, is nog steeds niet helemaal duidelijk.
De meest gangbare verklaring is dat er in de korst van deze objecten verschuivingen kunnen optreden die ertoe leiden dat de oriëntatie van het magnetische veld verandert. (EE)