Een klein internationaal onderzoeksteam heeft een theorie ontwikkeld die de sterke kanteling en tegendraadse rotatie van de verre planeet Uranus kan verklaren (arXiv).
Uranus is om twee redenen een buitenbeentje onder de planeten van ons zonnestelsel.
Allereerst maakt zijn rotatieas een hoek van 98 graden ten opzichte van zijn baanvlak, terwijl dat bij de overige planeten maximaal 28 graden is.
Bovendien draait hij ten opzichte van de meeste andere planeten in tegengestelde richting.
De afgelopen jaren hebben planeetwetenschappers diverse theorieën bedacht om deze bijzondere eigenschappen te verklaren.
Volgens sommigen zou de sterke kanteling van Uranus een gevolg zijn van een botsing met een ander groot hemellichaam.
Anderen denken dat deze is veroorzaakt door de gezamenlijke invloed van een groep kleinere objecten. Maar het harde bewijs voor deze theorieën ontbreekt.
Een team onder leiding van Melaine Saillenfest van de Sterrenwacht van Parijs komt nu met een andere suggestie: de sterke kanteling van Uranus zou door zijn eigen manen zijn veroorzaakt.
Deze suggestie sluit aan bij de ontdekking, enkele jaren geleden, dat de ashelling van de planeet Jupiter door de migratie van zijn manen aan het toenemen is.
Berekeningen voorspellen dat de stand van de rotatieas van Jupiter hierdoor in de verre toekomst drastisch zal veranderen.
Met Saturnus gebeurt iets vergelijkbaars, maar dan onder invloed van diens grote maan Titan. Sailenfest en haar team hebben met behulp van computersimulaties onderzocht of ook de kanteling van Uranus door baanveranderingen van een of meer manen kan zijn veroorzaakt.
Ze ontdekten daarbij dat een maan die maar half zoveel massa heeft is als de maan van de aarde de rotatieas van Uranus in de loop van de miljoenen jaren onder een hoek van bijna 90 graden kan hebben gezet.
De manen die nu om Uranus cirkelen hebben lang niet genoeg massa om de oorzaak van deze kanteling te zijn.
Maar de simulaties laten ook zien dat wanneer een grote maan de ashelling van Uranus tot minstens 80 graden vergroot, zijn baan zo instabiel zou worden dat hij in botsing komt met zijn de planeet.
Daarmee zou in één klap zowel de schuine stand als de tegengestelde draaiing van Uranus zijn verklaard. (EE)
(Image Credit: NASA/JPL)
