Een groep astronomen, onder leiding van promovendus Jonas Syed van het Max-Planck-Institut für Astronomie, heeft een ongekend lange structuur in de Melkweg ontdekt.
Hij is ongeveer 3900 lichtjaar lang, 130 lichtjaar breed en bestaat bijna volledig uit atomair waterstofgas.
Uit analyse van de metingen blijkt dat het filament plaatselijk samenkomt om moleculaire waterstof te vormen, de grondstof waaruit uiteindelijk sterren kunnen ontstaan (Astronomy & Astrophysics).
Waterstof is het meestvoorkomende element in het heelal en het belangrijkste ingrediënt voor de vorming van sterren.
Jammer genoeg is het opsporen van afzonderlijke wolken van waterstofgas een veeleisende taak, wat het onderzoek naar de vroegste levensfasen van sterren tot een uitdaging maakt. Daarom is de ontdekking van een uitgestrekt filament van atomair waterstofgas een opvallende gebeurtenis.
Het filament strekt zich tot ongeveer 1600 lichtjaar onder het Melkwegvlak uit, waardoor de (radio)straling van het waterstof, die op een golflengte van 21 centimeter wordt uitgezonden, duidelijk afsteekt tegen de achtergrond.
Hij is opgespoord in het kader van de THOR-survey, die met radiotelescopen in de VS is uitgevoerd.
De structuur bevindt zich op een afstand van 55.000 lichtjaar aan de andere kant van de Melkweg.
Maar waar het gas vandaan is gekomen, is onduidelijk. Vast staat wel dat het filament een samenhangend geheel is, vele malen groter dan alle bekende wolken van moleculair gas.
Deze laatste hebben zijn niet groter dan 800 lichtjaar.
Waterstof komt in het heelal in verschillende vormen voor: als afzonderlijke atomen of als moleculen, waarin twee atomen met elkaar verbonden zijn.
Alleen moleculair waterstofgas condenseert tot relatief compacte wolken waarin uiteindelijk nieuwe sterren kunnen ontstaan.
Maar hoe de overgang van atomair naar moleculair waterstof precies verloopt, is nog grotendeels onbekend.
Dat maakt het onderzoek van dit buitengewoon lange filament des te interessanter.
Bij nadere inspectie zagen de astronomen dat het gas op sommige plekken langs het filament samenkomt.
Zij concluderen daaruit dat het waterstofgas zich daar ophoopt en tot grote wolken condenseert.
Volgens de onderzoekers zouden dat weleens de plekken kunnen zijn waar atomair waterstofgas geleidelijk tot moleculair waterstofgas wordt getransformeerd.
Mogelijk hebben we hier dus te maken met een gebied in de Melkweg waar de grondstof voor nieuwe sterren wordt aangemaakt. (EE)
(Image Credit: ESA/Gaia/DPAC IGO & T. Müller/J. Syed/MPIA)
