Astronomen van het Leibniz-Institut für Astrophysik Potsdam (Duitsland), de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) en het MIT Kavli Instituut (VS) hebben ontdekt dat magnetische velden in meervoudige stersystemen met ten minste één reusachtige, hete blauwe ster veel vaker voorkomen dan wetenschappers tot nu toe dachten (MNRAS).
Met massa’s van meer dan achttien maal die van onze zon behoren blauwe, zogeheten O-sterren tot de zwaarste sterren in het heelal.
Hoewel ze zeldzaam zijn, zijn ze zo heet en helder dat vier van de negentig helderste sterren die vanaf de aarde zichtbaar zijn, tot deze categorie behoren.
Zulke zware sterren eindigen hun bestaan met een supernova-explosie, waarbij ze een compact object – een neutronenster of een zwart gat – als restant achterlaten.
Van slechts elf O-sterren was bekend dat ze magnetische velden hebben. Op één ster na waren dat allemaal solitaire sterren of wijde dubbelsterren.
Dat was nogal raadselachtig, omdat eerdere onderzoeken hadden laten zien dat meer dan negentig procent van de O-sterren ontstaan in systemen die uit twee of meer sterren bestaan.
Veel theoretici waren verrast door het vrij geringe aantal magnetische velden dat bij deze zware sterren is waargenomen, omdat zij sommige fysische kenmerken van meervoudige stersystemen niet konden verklaren zonder daar magnetische velden bij te betrekken.
Om deze discrepantie op te lossen, heeft het internationale onderzoeksteam gearchiveerde data van stersystemen met minstens één O-ster onder de loep genomen.
Het ging daarbij om spectropolarimetrische waarnemingen die zijn gedaan met de 3,6-meter ESO-telescoop op La Silla (Chili) en de Canada-France-Hawaii-telescoop op Mauna Kea (Hawaï). Bij spectrofotometrie wordt de polarisatie van licht gemeten – een eigenschap die informatie geeft over het bestaan van een magnetisch veld in een ster. Tot verrassing van de astronomen bleek uit de resultaten dat in zeer veel van deze meervoudige stersystemen magnetisme voorkomt.
In 22 van de 36 bestudeerde systemen zijn met zekerheid magnetische velden waargenomen, terwijl slechts drie stelsels geen enkel teken van magnetisme vertonen.
Waarom in zoveel van deze stersystemen magnetisme voorkomt is onduidelijk, maar het kan erop wijzen dat het feit dat deze sterren in meervoudige systemen zijn ontstaan een bepalende rol speelt bij het ontstaan van magnetische velden in zware sterren.
Deze velden zouden het gevolg kunnen zijn van massaoverdracht tussen, of zelfs samensmeltingen van sterren. (EE)
(Image Credit: European Southern Observatory/L. Calçada)
