Wat is de kleinste hoeveelheid gas voor het vormen van een ster? Die oude vraag heeft astronomen er toe gebracht om te zoeken naar steeds lichtere objecten waarvan zeker is dat ze op dezelfde manier als een ster zijn ontstaan. Zulke objecten heten bruine dwergen, gasbollen die te licht zijn om via kernfusie energie op te wekken. Er waren al bruine dwergen bekend die nog geen tien keer zo zwaar zijn als Jupiter, maar nu is er een van slechts drie tot vier Jupitermassa’s. De nieuwe recordhouder werd met de James Webb Space Telescope ontdekt in IC 348, een stervormingsgebied op een afstand van duizend lichtjaar in het sterrenbeeld Perseus. Kevin Luhman en collega’s kozen voor deze sterrenhoop omdat hij nog maar vijf miljoen jaar oud is. Bruine dwergen zouden daar sinds hun ontstaan nog niet veel zijn afgekoeld en dus nog voldoende helder zijn om waarneembaar te zijn in het infrarood. De astronomen ontdekten in het centrum van IC 348 een aantal kandidaten, waarvan eerst werd onderzocht of het echt bruine dwergen waren en geen verre, lichtzwakke sterrenstelsels. Zo bleven er drie bruine dwergen over die verder spectroscopisch werden bestudeerd. Ze bleken een massa van minder dan achtmaal die van Jupiter te hebben en een oppervlaktetemperatuur tussen de 830 en 1500 oC. De lichtste was slechts drie tot vier keer zo zwaar als Jupiter en daarmee de lichtste die tot nu toe is gevonden. De massa van deze bruine dwergen overlapt het massagebied van de reuzenplaneten die bij andere sterren zijn gevonden. Dat roept de vraag op of het toch geen planeten zouden kunnen zijn die uit een planetenstelsel door zwaartekracht interactie met andere planeten zijn weggeslingerd. Volgens de onderzoekers is dat echter onwaarschijnlijk. In de eerste plaats omdat een (zware) reuzenplaneet moeilijk is weg te slingeren. In de tweede plaats omdat de meeste sterren in IC 348 lichte sterren zijn die waarschijnlijk geen reuzenplaneten kunnen voorbrengen. En in de derde plaats omdat er in deze jonge sterrenhoop ook geen tijd is geweest voor de vorming van reuzenplaneten. (GB/ Astronomical Journal 167: 19) (Image Credit: NASA, ESA, CSA, STScI, K. Luhman (Penn State University), and C. Alves de Oliveira (ESA)
