Wetenschappers zien in de grote Jupitermaan Europa, en diens diepe zoutwateroceaan, een belangrijke kandidaat voor de speurtocht naar leven in ons zonnestelsel.
Maar Europa is omgeven door een kilometers dikke ijskorst, die het nemen van monsters in de weg staat.
Nieuw onderzoek wijst er echter op dat deze ijskorst niet zozeer een starre barrière is, maar een dynamisch systeem en een ‘leefbaar’ gebied op zich (Nature Communications).
Radarwaarnemingen die de vorming van een ‘dubbele bergkam’ op Groenland hebben vastgelegd, wijzen erop dat de ijskorst van Europa een overvloed aan waterreservoirs zou kunnen herbergen, die geregeld aan de oppervlakte komen.
Deze watervoorraden zouden zich dichter bij het oppervlak van de ijsmaan bevinden, en zich daardoor gemakkelijker laten onderzoeken dan de diep gelegen oceaan.
Op aarde analyseren onderzoekers poolgebieden met meetinstrumenten vanuit de lucht om te begrijpen hoe de groei en terugtrekking van ijskappen de zeespiegelstijging kan beïnvloeden.
Een groot deel van dat onderzoeksgebied speelt zich op het vasteland af, en wordt gekenmerkt door dynamische ‘ondergrondse’ meren, smeltplassen aan het oppervlak en seizoensgebonden afwateringskanalen.
Omdat een ondergrond op het land zo verschilt van Europa’s ondergrondse oceaan van vloeibaar water, waren wetenschappers van de Stanford-universiteit (VS) verrast toen ze opmerkten dat het strepenpatroon op Europa sterke overeenkomsten vertoont met de kleine dubbele richel aan het oppervlak van de Groenlandse ijskap, die zij gedetailleerd hebben bestudeerd.
Bij nader onderzoek ontdekten ze dat deze ‘M’-vormige bergkam weleens een miniatuurversie zou kunnen zijn van de structuren op de Jupitermaan.
De dubbele bergkammen op Europa zijn bijna een kilometer hoog en van elkaar gescheiden door ongeveer anderhalve kilometer brede valleien.
Ze werden in de jaren 90 voor het eerst opgemerkt op beelden die de ruimtesonde Galileo naar de aarde overseinden. Maar tot nu toe bestond er nog geen sluitende verklaring voor hun ontstaan.
Met behulp van hoogtegegevens en radarbeelden die tot in het ijs doordringen, die tussen 2015 en 2017 zijn verzameld door NASA-operatie IceBridge, hebben de onderzoekers laten zien hoe de dubbele bergkam in het noordwesten van Groenland is ontstaan doordat het ijs rond een pocket van onder druk staand vloeibaar water uitbrak en bevroor tot een karakteristieke dubbele piek.
Als de ijskorst van Europa dezelfde dynamiek vertoont, kan dat betekenen dat er geregeld oceaanwater via barsten in de ijskorst naar het oppervlak wordt geperst, een idee dat wordt gesteund door de pluimen van waterdamp die de Jupitermaan zo nu en dan uitstoot. (EE)
(Image Credit: Justice Blaine Wainwright)
