Een jonge planeet die om een nukkige rode dwergster cirkelt vertoont heftige, onvoorspelbare veranderingen.
Het ene moment verliest hij helemaal geen materiaal in de vorm van waterstofgas, en het andere moment juist heel veel. Astronomen staan voor een raadsel (The Astronomical Journal).
Moederster AU Microscopii (AU Mic) bevindt zich op 32 lichtjaar van de aarde en herbergt een van de jongste planetenstelsels die ooit zijn waargenomen.
De ster is minder dan 100 miljoen jaar oud – een fractie van de leeftijd van onze zon, die 4,6 miljard jaar oud is.
En haar binnenste planeet, AU Mic b, heeft een omlooptijd van ruim acht dagen en bevindt zich op slechts 6 miljoen kilometer van de ster (ongeveer een tiende van de afstand tussen de planeet Mercurius en onze zon).
De opgezwollen, gasrijke planeet is ongeveer vier keer zo groot als onze aarde.
AU Mic b werd in 2020 ontdekt door de ruimtetelescopen Spitzer en TESS. Hij werd gespot met behulp van de transitmethode, wat betekent dat een kleine dip in de helderheid van de ster te zien is wanneer de planeet voor haar langs trekt.
Rode dwergen zoals AU Mic zijn de meestvoorkomende sterren in ons Melkwegstelsel.
Daarom is het ook aannemelijk dat de meeste planeten in ons Melkwegstelsel om sterren van dit type cirkelen.
Of planeten rond sterren als AU Mic geschikt voor leven is vers twee. Een groot probleem is dat jonge rode dwergen hevige uitbarstingen vertonen waarbij ze grote hoeveelheden schadelijke straling uitzenden.
Deze uitbarstingen worden aangedreven door sterke magnetische velden die in elkaar verstrikt raken door wervelingen in de atmosfeer van de ster.
Als de verstrengeling te groot wordt, breken de veldlijnen om zich vervolgens weer met elkaar te verbinden.
Bij deze zogeheten reconnecties komt honderd tot duizend keer zoveel energie vrij als bij de grootste uitbarstingen van onze zon. De uitzonderlijke veranderingen in de uitstoot van atmosferisch gas door exoplaneet AU Mic b wijzen erop dat de uitbarstingen van zijn moederster zeer variabel zijn.
Een mogelijke verklaring voor het ontbreken van uitgestoten waterstofgas tijdens een van de planeetovergangen zou kunnen zijn dat een krachtige uitbarsting van de ster, die zeven uur eerder plaatsvond, het ontsnappende gas zodanig heeft geïoniseerd dat het transparant werd voor licht en daardoor niet waarneembaar was.
Een andere verklaring zou kunnen zijn dat de sterrenwind van AU Mic b zelf de regie heeft over de uitstroom van atmosferisch gas, waardoor deze op sommige momenten wel en op andere momenten niet waarneembaar is, en er zelfs voor zorgt dat een deel van de uitstroom vóór de planeet uit ‘hikt’.
Vervolgwaarnemingen met de Hubble-ruimtetelescoop zullen hier mogelijk uitsluitsel over kunnen geven. (EE)
(Image Credit: NASA, ESA, Joseph Olmsted (STScI)
