Astronomen hebben, met behulp van de Hubble-ruimtetelescoop, drie stadia kunnen bekijken van de catastrofale explosie van een zware ster die zich meer dan 11 miljard jaar geleden in een ver sterrenstelsel heeft afgespeeld.
Het zwakke licht van de supernova werd versterkt door het zwaartekrachtveld van de nabijere cluster Abell 370, die als ‘kosmische lens’ fungeerde.
Deze lens versterkte het licht van de supernova niet alleen, maar splitste het ook in drieën. (Nature).
Op de Hubble-opname, gemaakt in december 2010, staan dus niet één maar drie afbeeldingen van dezelfde supernova.
De beelden zijn niet identiek: doordat ze ons langs paden van uiteenlopende lengte hebben bereikt, tonen ze de supernova op drie verschillende momenten.
Volgens onderzoeksleider Wenlei Chen van de University of Minnesota (VS) is het voor het eerst dat een compleet beeld is verkregen van een supernova-explosie die zich zo vroeg in de geschiedenis van het heelal heeft afgespeeld.
Op het moment van de explosie was het heelal nog geen drie miljard jaar oud.
Chen en zijn collega’s hebben de supernova overigens niet ‘live’ waargenomen: de beelden zijn met behulp van geavanceerde software opgespoord in het data-archief van de Hubble-ruimtetelescoop.
Dat een supernova in zo’n vroeg stadium is vastgelegd is bijzonder.
Het begin van de fatale explosie van een zware ster verloopt namelijk snel en hectisch.
De kern van de ster stort ineen, er ontstaat een schokgolf die de ster verhit, en vervolgens koelt de boel binnen een week weer af.
Op de Hubble-opnamen zien we de supernova daardoor van kleur veranderen: eerst is hij blauw (heet), later roder (koeler).
Op basis van de helderheid van de supernova en het tempo van afkoeling, die beide afhankelijk zijn van de grootte van de betrokken ster, hebben de astronomen ook kunnen berekenen hoe groot laatstgenoemde moet zijn geweest.
Het was een rode superreus die ongeveer vijfhonderd keer zo groot was als onze zon. (EE)
(Image Credit:NASA, ESA, STScI, Wenlei Chen (UMN), Patrick Kelly (UMN), Hubble Frontier Fields)
