In 1982 verscheen een lijst van 100 compacte groepen van sterrenstelsels.
Deze lijst, samengesteld door de Canadese astronoom Paul Hickson voor wetenschappelijk onderzoek, kreeg snel bekendheid en zelfs beruchtheid onder amateurastronomen.
Veel van de bekende deepsky-objecten die amateursterrenkundigen tegenwoordig waarnemen, zijn ooit ontdekt door de grote pioniers van het visueel waarnemen: Charles Messier en William Herschel.
Maar in het geval van waarschijnlijk de bekendste groep van sterrenstelsels duikt er ineens en relatief onbekende naam op: die van Édouard Stephan. Monsieur Stephan deed eind 19de eeuw onderzoek naar de structuur van de Melkweg aan het Observatoire de Marseille.
Tijdens dit onderzoek legde hij zeer nauwkeurig de posities vast van nevels aan de hemel in de hoop deze als vast referentiepunt te gebruiken voor het meten van eigenbewegingen van sterren.
Zodoende ontdekte hij in 1877 visueel het groepje nevels dat we tegenwoordig kennen als Stephan’s Kwintet.
Het begrip ‘nevels’ is in deze context dus erg algemeen en omvat alles wat er nevelachtig uit ziet.
Vóórdat Paul Hickson zijn beroemde lijst samenstelde waren er wel al behoorlijk veel groepen van sterrenstelsels bekend.
Naast het bovengenoemde Kwintet van Stephan waren ook Seyfert’s Sextet (in de Slang, ontdekt op fotografische platen in 1948) en Copeland’s Septet (In de Leeuw, visueel ontdekt in 1874) bekend.
Inspectie van de fotografische platen van de Palomar Observatory Sky Survey (POSS) leverde twee catalogi van ongewone sterrenstelsels op, namelijk die van Boris Vorontsov-Velyaminov (afgekort tot VV) en die van Halton Arp.
Beide bevatten compacte groepen van sterrenstelsels, geselecteerd op hun ongewone voorkomen.
In de jaren 70 van de vorige eeuw ging het uitpluizen van de POSS-platen door.
Dit leverde een reeks aan publicaties op van R. Shakhbazian en medewerkers waarin in totaal 376 compacte groepen van sterrenstelsels werden
aangekondigd. Lees het hele artikel in Zenit september Door: Wouter van Reeven
