Een internationaal team van astronomen, onder leiding van Yamila Miguel (SRON/Leidse Sterrewacht), heeft ontdekt dat de gassen in Jupiters omhulsel niet uniform zijn verdeeld.
Het binnenste deel bevat meer metalen dan het buitenste. Bij elkaar opgeteld zijn de metalen goed voor elf tot dertig keer het gewicht van de aarde, oftewel drie tot negen procent van Jupiters totale gewicht.
Dat is genoeg om te concluderen dat kilometersgrote rotsachtige planetesimalen een rol moeten hebben gespeeld bij de vorming van de planeet. (Astronomy & Astrophysics).
Toen NASA-ruimtesonde Juno in 2016 bij Jupiter arriveerde, vingen we een glimp op van de wonderlijke schoonheid van de grootste planeet in ons zonnestelsel.
Buiten de beroemde Grote Rode Vlek blijkt Jupiter bezaaid te zijn met nog veel meer wervelstormen, die hem bijna het aura van een Van Gogh schilderij geven.
Het omhulsel van de planeet, onder de dunne zichtbare atmosfeer, is echter niet direct waarneembaar. Toch is Juno in staat om er een beeld van te schetsen, door boven verschillende locaties het zwaartekrachtsveld te meten.
Dat geeft astronomen informatie over de inwendige samenstelling, die anders is dan wat we aan het oppervlak zien.
Yamila Miguel en haar team hebben nu ontdekt dat het omhulsel van Jupiter niet zo homogeen en gemengd is als eerder gedacht.
De concentratie van ‘metalen’, elementen zwaarder dan waterstof en helium, loopt op naarmate je dichter bij het centrum van de planeet komt.
De astronomen baseren zich op theoretische modellen die goed aansluiten bij de waarnemingen van Juno.
De verdeling van metalen is voor astronomen interessant, omdat deze informatie geeft over hoe een planeet is ontstaan. Miguel: ‘Er zijn twee mechanismen voor een gasreus als Jupiter om metalen te verwerven tijdens zijn formatie: via het aantrekken van kleine steentjes of van grotere planetesimalen.
We weten dat als een babyplaneet eenmaal groot genoeg is, hij de kleine steentjes weg gaat duwen.
De rijkdom aan metalen binnen Jupiter die we nu zien kan onmogelijk vóór dat moment zijn verworven.
Dus kunnen we het steentjes-scenario uitsluiten. Planetesimalen zijn te groot om te weg te duwen, dus die moeten een rol hebben gespeeld.’ (EE)
(Image Credit: NASA/JPL-Caltech/SwRI/MSSS/Kevin M. Gill)
