Een internationaal onderzoeksteam, onder leiding van Tomas Stolker (Universiteit Leiden) heeft een jonge gasvormige reuzenplaneet in beeld gebracht bij een slechts twaalf miljoen jaar oude ster. De planeet draait op ruime afstand rond een ster waar de planeetvorming klaar is, terwijl de even oude partnerster nog omgeven is door een planeet-vormende schijf (Astronomy & Astrophysics). Het dubbelstersysteem HD 135344 AB bevindt zich op ongeveer 440 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Wolf. Het bestaat uit twee jonge sterren – A en B – die op zeer grote afstand om elkaar draaien. Tomas Stolker bestudeerde ster B al tijdens zijn promotieonderzoek (2013-2017) vanwege diens interessante planeet-vormende schijf. ‘Maar ster A was nooit bestudeerd omdat die geen schijf had. Mijn collega’s en ik waren benieuwd of daar misschien al een planeet was gevormd’, zegt Stolker. ‘En het antwoord is nu dus – na vier jaar minutieus meten en wat geluk: ja.’ De nieuw ontdekte exoplaneet, HD 135344 Ab, is een jonge gasreus die hooguit twaalf miljoen jaar oud is. Hij heeft ongeveer tien keer zoveel massa als Jupiter en bevindt zich op een afstand tot zijn ster die vergelijkbaar is met de afstand van Uranus tot de zon. De onderzoekers wijzen erop dat de bijbehorende ster A al klaar is met planeetvorming terwijl ster B nog een protoplanetaire schijf bezit. Dit betekent dat de planeetvorming rond dubbelsterren zich langs verschillende tijdlijnen kan voltrekken. De onderzoekers hebben het SPHERE-instrument van de Very Large Telescope (VLT) gebruikt om naar het zwakke licht van de mogelijke planeet te speuren. De planeet werd vrij snel gevonden, maar het was lange tijd niet duidelijk of het echt om een planeet ging of om een ster op de achtergrond. Om deze mogelijkheid uit te sluiten, volgden de onderzoekers de planeet ook met het GRAVITY-instrument. Dit instrument combineert het licht van de vier grote telescopen van de VLT en kon daardoor heel precies de locatie van de planeet in kaart brengen. De onderzoekers keken in vier jaar tijd zeven keer naar de ster en de planeet en zagen dat die zich samen verplaatsen. Het ging dus daadwerkelijk om een planeet en niet om een achtergrondster. (EE) (Image credit: Stolker et al.)
