Een onderzoeksteam onder leiding van Toshihiro Fujii (Osaka Metropolitan University, Japan) heeft een kosmisch deeltje gedetecteerd dat bijna het staande energierecord uit 1991 brak.
Het deeltje is door zijn ontdekkers Amaterasu gedoopt, naar de Japanse zonnegodin (Science).
Onze planeet wordt voortdurend bestookt met energierijke deeltjes uit de ruimte, die doorgaans worden aangeduid met de verzamelnaam ‘kosmische straling’. Waar deze deeltjes vandaan komen is slechts ten dele bekend. Laag-energetisch deeltjes zijn afkomstig van de zon, de meer energierijke van supernova-explosies binnen ons Melkwegstelsel en de nog energierijkere van andere sterrenstelsels.
Kosmische straling kan energieën bereiken van meer dan een exa-elektronvolt oftewel een triljoen elektronvolt (een 1 met 18 nullen). Dat is ruwweg een miljoen keer zo hoog als de energie van de krachtigste deeltjesversnellers die de mens ooit heeft gebouwd.
Maar kosmische deeltjes met zoveel energie zijn bijzonder schaars.
Fujii en zijn team zijn al sinds 2008 betrokken bij het Telescope Array-experiment, dat op een hoogte van 1400 meter staat opgesteld in de Amerikaanse staat Utah. De Telescope Array bestaat uit een combinatie van ruim vijfhonderd deeltjesdetectors op de grond die een gebied van 700 vierkante kilometer beslaan, aangevuld met telescopen die de regens van secundaire deeltjes registreren die een kosmisch stralingsdeeltje in de aardatmosfeer losmaakt.
Op 27 mei 2021 registreerde deze opstelling een deeltje met een energie van maar liefst 244 exa-elektronvolt – een uitschieter zoals die in geen dertig jaar was gezien. Het Amaterasu-deeltje kwam daarmee dicht in de buurt van het in 1991 gedetecteerd Oh-my-God-deeltje dat een geschatte energie van 320 exa-elektronvolt had. Waar het kosmische deeltje vandaan is gekomen, is onduidelijk.
In de richting waaruit het deeltje kwam is geen opvallend hemelobject te vinden, wat erop kan wijzen dat zeldzaam energierijke deeltjes als deze door een nog onbekend astronomisch verschijnsel worden veroorzaakt. (EE)
(Image Credit: Osaka Metropolitan University/L-INSIGHT, Kyoto University/Ryuunosuke Takeshige)
