Astronomen hebben het eerste duidelijke geval ontdekt van een planeet die zijn moederster in beroering brengt. De ontdekking geeft meer inzicht in de spectaculaire interacties tussen sterren en hun planeten (Nature). Het onderzoek, onder leiding van Ekaterina Ilin van ASTRON (Nederlands Instituut voor Radioastronomie) richtte zich op HIP 67522, een jong stersysteem op 408 lichtjaar afstand. Dit systeem, dat slechts 17 miljoen jaar oud is, bevat een reuzenplaneet in een extreem krappe omloopbaan, die in slechts zeven dagen een rondje om zijn ster maakt.
Door vijf jaar aan gegevens van NASA’s TESS-satelliet en de CHEOPS-telescoop van het Europese ruimteagentschap ESA te analyseren, ontdekten Ilin en haar collega’s dat de ’zonnevlammen’ op HIP 67522 voornamelijk te zien zijn wanneer de planeet van ons uit gezien voor zijn ster langs trekt. Hierdoor konden ze aantonen dat de vlammen ontstaan wanneer de planeet de magnetische veldlijnen van de ster verstoort en langs deze ‘magnetische snelwegen’ energie terugleidt naar het oppervlak van de ster, waar vervolgens een grote uitbarsting plaatsvindt. Uit de onderzoeksresultaten blijkt verder dat de planeet ongeveer zes keer vaker wordt blootgesteld aan de erupties van zijn moederster dan zonder hun onderlinge interactie het geval zou zijn. De versterkte uitbarstingen hebben grote gevolgen voor de planeet die, volgens recente waarnemingen met de Webb-ruimtetelescoop, een bijzonder sterk opgezwollen atmosfeer heeft en mogelijk in versneld tempo zijn atmosferische gassen verliest. In een begeleidend artikel, gepubliceerd in Astronomy & Astrophysics, bevestigen de onderzoekers dat HIP 67522 een magnetisch actieve ster is en een sterke bron van radiostraling die wordt aangedreven door zijn magnetische veld. Het team heeft HIP 67522 ongeveer 135 uur lang waargenomen met de Australian Telescope Compact Array. De resultaten laten zien dat dit stersysteem een schoolvoorbeeld is van hoe magnetische interacties tussen sterren en planeten de evolutie van met name jonge planeten kunnen beïnvloeden. (EE) (Image credit: ASTRON/Danielle Futselaar)