Waarnemingen met de Europese Very Large Telescope (VLT) wijzen erop dat de komeet 2I/Borisov – de tweede en meest recente interstellaire bezoeker aan ons zonnestelsel – een van de meest ongerepte is die ooit zijn waargenomen. Astronomen vermoeden dat de komeet hoogstwaarschijnlijk nooit eerder in de buurt van een ster is geweest en een onverstoord overblijfsel was van de wolk van gas en stof waaruit hij is ontstaan (Nature Communications).
2I/Borisov werd in augustus 2019 ontdekt door amateur-astronoom Gennady Borisov. Een team onder leiding van Stefano Bagnulo van de Armagh Sterrenwacht in Noord-Ierland (VK) heeft het bijzondere object nauwgezet onderzocht met behulp van een techniek die polarimetrie heet. Omdat deze techniek vaak wordt gebruikt bij het onderzoek van kometen en andere kleine hemellichamen in ons zonnestelsel, konden de wetenschappers de interstellaire bezoeker vervolgens vergelijken met de kometen in ons eigen zonnestelsel. De astronomen ontdekten dat de polarimetrische eigenschappen van 2I/Borisov duidelijk afwijken van die van onze ’lokale’ kometen, met uitzondering van Hale-Bopp.
Komeet Hale-Bopp trok eind jaren 90 van de vorige eeuw veel aandacht, omdat hij gemakkelijk te zien was met het blote oog, en ook omdat hij een van de meest ongerepte kometen was die astronomen ooit hadden waargenomen.
Vermoed wordt dat Hale-Bopp tot aan zijn meest recente passage pas één keer eerder in de buurt van de zon was geweest en daardoor nog maar nauwelijks was aangetast door de zonnewind en -straling. Daardoor vertoont zijn samenstelling sterke overeenkomsten met de wolk van gas en stof waaruit hij – en de rest van ons zonnestelsel – ongeveer 4,5 miljard jaar geleden is ontstaan.
Door de polarisatie en de kleur van 2I/Borisov te analyseren, om zo meer te weten te komen over diens samenstelling, is het onderzoeksteam van Bagnulo nu tot de conclusie gekomen dat deze komeet nog maagdelijker is dan Hale-Bopp.
Dit betekent dat hij de onaangetaste signaturen met zich draagt van de wolk van gas en stof waaruit hij is ontstaan.
Een ander team, onder leiding van ESO-astronoom Bin Yang, heeft de stofdeeltjes onderzocht die de interstellaire komeet bij zijn passage van de zon verloor. Daarbij hebben Yang en haar collega’s gebruik gemaakt van gegevens van zowel de VLT als de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA). De astronomen ontdekten dat de coma van 2I/Borisov – het omhulsel van stof rond de kern van komeet – compacte gruisdeeltjes van minstens een millimeter groot bevat. Daarnaast stelden zij vast dat de verhouding tussen de hoeveelheden koolstofmonoxide en water in de komeet drastisch veranderde tijdens diens nadering van de zon. Dit wijst erop dat de komeet uit materialen bestaat die op verschillende plekken in diens eigen planetenstelsel zijn gevormd (Nature Astronomy).
De waarnemingen van Yang en haar team doen vermoeden dat er in het thuisstelsel van 2I/Borisov vermenging heeft plaatsgevonden tussen materie uit de omgeving van zijn ster en materie verder daarvandaan. Mogelijk is deze vermenging veroorzaakt door grote gasplaneten die met hun sterke zwaartekracht de materie in het stelsel in beroering hebben gebracht. Astronomen denken dat iets soortgelijks zich ook vroeg in de geschiedenis van ons eigen zonnestelsel heeft afgespeeld. (EE)
(Image Credit: ESO/M. Kormesser)