Astronomen – onder wie uit Nederland – hebben een bruine dwerg ontdekt die veel heter is dan de zon.
Een bruine dwerg is een gasbol die zich bevindt in het massagebied tussen gasplaneten zoals Jupiter en heel lichte sterren. Het bijzondere van deze bruine dwerg is dat hij rond een wit te dwerg draait, het eindstadium van een ster als de zon. Hij doet dat in 2,3 uur op een afstand van slechts 500.000 kilometer.
Al die tijd wordt hij blootgesteld aan de hitte van de ster, die een temperatuur van 37.000 K heeft.
De witte dwerg, WD 0032-317, staat op een afstand van ongeveer 1400 lichtjaar in het sterrenbeeld Sculptor (Beeldhouwer). Hij werd in het begin van deze eeuw ontdekt op opnamen van de Very Large Telescope van de ESO in Chili. Een periodieke variatie van zijn snelheid in de waarnemingsrichting verraadde de aanwezigheid van een begeleider. Aanvankelijk werd gesuggereerd dat dit ook een witte dwerg was, maar nadat er ook infraroodstraling was gedetecteerd opperden anderen een bruine dwerg. Dat is nu door Na’ama Hallakoun en collega’s via nieuwe VLT-metingen bevestigd. De bruine dwerg is ongeveer even groot als Jupiter, maar 80 maal zo zwaar en daarmee een van de zwaarste in zijn soort.
Tijdens zijn omloop houdt hij steeds hetzelfde halfrond naar de witte dwerg gekeerd.
Dat halfrond wordt verhit tot een temperatuur van 8000 K, 2000 graden heter dan het oppervlak van de zon.
De nachtzijde blijft 6000 graden koeler. Witte dwergen zenden vanwege hun hoge temperatuur hun meeste straling uit in het ultraviolet en zichtbaar licht. De koelere bruine dwergen stralen vooral in het infrarood.
Dat verklaart ook waarom WD 0032 317 B alleen waarneembaar is als zijn heetste zijde naar de aarde is gericht. De zwakkere infraroodstraling van zijn koelere zijde blijft namelijk steeds verscholen in de gloed van de witte dwerg. Tijdens zijn 2,3 uur durende omloop gaat de bruine dwerg in het infrarood periodiek ‘aan’ en ‘uit’. Astronomen kunnen dus alleen als hij ‘aan’ staat zijn atmosfeer bestuderen. (GB/Nature Astronomy) (Image Credit: NOIRLab/NSF/AURA/M. Garlick)
