Astronomen hebben aan de hemel een kaarsrechte, twee graden lange rij van sterrenstelsels ontdekt. Het gaat om acht sterrenstelsels – bijgenaamd de G8 – op een afstand van 450 miljoen lichtjaar, die ook in de ruimte keurig achter elkaar blijken te staan. Maryam Arabsalmani en collega’s ontdekten deze ‘parels aan een ketting’ tijdens waarnemingen in de omgeving van een spiraalstelsel waarin op 5 december 2017 een gammaflits was gedetecteerd. De astronomen ontdekten toen nog zeven andere stelsels. Dit zevental bleek op dezelfde afstand te staan als het flitsstelsel en daarmee een kaarsrechte rij van 16 miljoen lichtjaar te vormen. Hun afstand tot de ‘as’ van deze rij ligt tussen 23.000 en 340.000 lichtjaar, wat gezien de lengte opvallend gering is. De meeste stelsels zijn stervormende sterrenstelsels met een (zichtbare) massa tussen de één en 70 miljard zonsmassa. Zo’n kaarsrechte rij van sterrenstelsels was nog nooit eerder waargenomen, maar zou volgens simulaties van het ontstaan van sterrenstelsels in ongeveer vier procent van die simulaties kunnen voorkomen. De astronomen vonden met de Very Large Array-radiotelescoop in New Mexico in een vier miljoen lichtjaar groot deel van deze hemelstrook tevens 15 wolken neutraal, koud waterstofgas. Vier ervan vielen samen met de posities van de sterrenstelsels. Hun massa’s liggen tussen een half en anderhalf miljard zonsmassa, vergelijkbaar met de gasmassa’s in stervormende sterrenstelsels. Opnamen met de Canada France-Hawaii-Telescope toonden echter geen tekenen van zichtbaar licht c.q. stervorming aan. De astronomen denken dat deze zware, donkere wolken overwegend uit donkere materie bestaan. Het zouden concentraties van koud, oeroud waterstofgas kunnen zijn in het zogeheten kosmisch web, het grootschalige netwerk van filamenten in het heelal. Het gas dat langs zulke filamenten stroomt zou een belangrijke rol kunnen spelen in het ontstaan en de groei van de sterrenstelsels die in de knooppunten van deze filamenten zijn geconcentreerd. De aanwezigheid van gaswolken in zulke filamenten was tot nu toe nog niet via waarnemingen bevestigd, maar volgens Arabsalmani en collega’s zou dat nu dus voor het eerst zijn gebeurd. (GB/Astrophysical Journal Letters 980: L2)( Image credit: Maryam Arabsalmani e.a.)
