Amerikaanse astronomen hebben berekend dat ook op exoplaneten het op de aarde bekende verschijnsel van de echte poolverschuiving kan plaatsvinden.
Die ontstaat als de verdeling van de massa in of op de aarde (of een aardse planeet) verandert en de planeet zich aan die nieuwe verdeling gaat aanpassen.
De geografische noord- en zuidpool verschuiven dan iets, terwijl de rotatieas in dezelfde richting blijft wijzen.
Volgens Wanying Kang en haar collega’s zou dit verschijnsel kunnen optreden bij exoplaneten die heel dicht bij een ster staan en even snel rond die ster draaien als om hun as.
Dan is steeds hetzelfde halfrond van de planeet naar de ster gekeerd en kan de temperatuur daar zo hoog worden, tot boven de 1600 K, dat gesteenten gesmolten zijn en een oceaan van lava vormen. Op het andere halfrond blijft het oppervlak dan vast. Als gevolg van het verschil in druk in de atmosfeer boven beide halfronden waaien er vanaf het heetste punt continu supersone winden in alle richtingen naar de nachtzijde.
Die winden transporteren ook de gassen van de kokende gesteenten, die vervolgens op het koelere halfrond ‘uitregenen’. In de loop der tijd zou zich zo een significante hoeveelheid materiaal, vooral bestaande uit siliciumoxide, van het hete naar het koelere halfrond kunnen verplaatsen.
Daardoor verandert de massaverdeling op de planeet en treedt het verschijnsel van de echte poolverschuiving op.
De astronomen hebben de kans op het optreden van dit proces doorgerekend en daaruit blijkt dat dit inderdaad op lavaplaneten binnen een bepaald massa- en temperatuurgebied zou kunnen plaatsvinden. De kans daarop neemt toe naarmate de massa van de ster groter is en de ster daardoor meer straling uitzendt.
Aan de andere kant moet die massa weer niet te groot worden, omdat de ster dan zo kort leeft dat er niet voldoende tijd is om de aswenteling van zijn planeet de koppelen aan diens omlooptijd. En dat is een eerste vereiste om een planeet een permanent heet en koeler halfrond te bezorgen. (GB/Astrophysical Journal Letters 949: L20) (Image Credit: ESO/L. Calçada)
