In 2005 werd Enceladus, de op vijf na grootste maan van de planeet Saturnus, de eerste maan die aantoonbaar pluimen van water uitstoot. Door zes jaar aan gegevens van NASA-ruimtesonde Cassini nog eens goed te analyseren, zijn wetenschappers meer te weten gekomen over de oorsprong van deze ‘geisers’. Enceladus is gehuld in een schil van helder ijs die vermoedelijk enkele kilometers dik is. Deze ijskorst vertoont kraters en allerlei ‘rommelige’ structuren, waaronder vier lange, bijna parallelle spleten die ook wel ‘tijgerstrepen’ worden genoemd. Ruimtesonde Cassini zag geisers van waterijs en -damp door deze spleten ontsnappen. Ze ontstaan waarschijnlijk door getijde-interacties met een andere maan van Saturnus: Dione. Om meer te weten te komen over het gedrag van de geisers en hun relatie tot de scheuren in de ijskorst hebben Joseph Spitale (SETI Institute) en medewerkers de pluimactiviteit over de periode 2009-2015 opnieuw geanalyseerd. Hun doel was om te bepalen uit welke scheur elke pluim afkomstig was. Uit de nieuwe analyse blijkt dat de meeste scheuren gedurende de hele periode actief waren, en dat de scheuren die zelden of nooit actief waren aan de uiteinden van het scheurensysteem lagen. Eerder was het onderzoekers al opgevallen dat de geisers op Enceladus sterk in intensiteit variëren. Omdat alleen de uiteinden van de scheuren ooit echt inactief worden, is het onwaarschijnlijk dat de verandering in intensiteit het gevolg is van verschillen in getijdenwerking. Het heeft er juist alle schijn van dat de meeste plekken langs de scheuren altijd actief zijn, ongeacht die ‘getijdenstress’. Volgens de onderzoekers kan de waargenomen verdeling van de spleetactiviteit erop wijzen dat de pluimen rechtstreeks ontspringen aan de oceaan van water die zich onder de ijskorst van Enceladus bevindt. Als hun oorsprong zou liggen bij poelen van water binnen de ijskorst, zouden hun locaties moeten variëren met de dikte van de korst, of zou het hele gebied van de tijgerstrepen moeten worden gevoed door één en dezelfde bron – wat niet aannemelijk lijkt gezien het enorme gewicht van de ijskorst. (EE) (Image credit: NASA/JPL/Space Science Institute)
