Dubbele planetoïden hebben vaak een begeleider die steeds hetzelfde halfrond naar de ander gericht houdt. Een unieke uitzondering daarop is de dubbele planetoïde 1991 VH. Daar verloopt de aswenteling van de begeleider niet synchroon met zijn baanbeweging en heeft de rotatie-as bovendien geen vaste richting in de ruimte. De oorzaak daarvan was waarschijnlijk een scheervlucht langs de aarde. Planetoïde 1991 VH is een Apollo-planetoïde die momenteel tot op minder dan vier miljoen kilometer van de aarde kan komen. Hij bestaat uit een wat afgeplatte hoofdcomponent van 1200 meter diameter en een langgerekte begeleider van gemiddeld 450 meter groot. Die draait in 32,5 uur op een afstand van 3500 meter om de hoofdcomponent.
De duur van zijn aswenteling, gemeten in de afgelopen twintig jaar, varieert echter tussen 12 en 14 uur. Zijn rotatie-as ‘zwabbert’ een beetje. Alex Meyer en collega’s hebben door het terugrekenen van de baan van de planetoïde gevonden dat hij in de afgelopen 100.000 jaar vele keren op minder dan 150.000 kilometer langs de aarde is gekomen. En dat bij afstanden tussen de 50.000 en 80.000 kilometer de aantrekkingskracht van de aarde de daarvóór bestaande koppeling tussen aswenteling en baanbeweging in één keer verbroken kan hebben. En als de begeleider zijn extra energie niet zo snel zou kunnen kwijtraken, kan zijn chaotische aswenteling tot op heden blijven bestaan. De astronomen wijzen er wel op dat deze chaotische toestand niet alleen tijdens zo’n scheervlucht langs de aarde hoeft te zijn ontstaan. Hij zou ook het gevolg kunnen zijn geweest van een of meerdere inslagen van andere objecten. Een derde mogelijkheid is dat de planetoïde oorspronkelijk een drievoudig systeem is geweest waarvan de twee kleinere delen later zijn samengesmolten. Planetoïde 1991 VH was ooit – tezamen met een andere planetoïde – een van de twee doelwitten van NASA’s Janus-project (Zenit, juni 2022, blz. 36-37). Dat project moest echter als gevolg van vertragingen in juli 2023 worden gestopt, waarna de twee sondes in de opslag werden gezet. (GB/Planetary Science Journal 5: 179) (Image credit: Wikipedia; bewerking: Mat Drummen)
