Met de maand augustus komt er een einde aan de weerkundige zomer. Maar de astronomische zomer gaat nog even door: die eindigt op 23 september. De zogeheten Zomerdriehoek trekt zich daar weinig van aan: die verdwijnt pas tegen het einde van de herfst uit beeld – en niet eens helemaal.
Op de ronde sterrenkaarten in deze gids vind je de Zomerdriehoek niet terug. Het is namelijk geen sterrenbeeld, maar een ‘asterisme’: een groep sterren die weliswaar een makkelijk herkenbare figuur uitbeelden, maar die niet tot de 88 officiële sterrenbeelden wordt gerekend.
Een ander voorbeeld van zo’n asterisme is het Herfstvierkant, dat wordt gevormd door drie sterren van het sterrenbeeld Pegasus plus een ster van Andromeda.
De Zomerdriehoek bestaat uit de heldere sterren Deneb (Zwaan), Wega (Lier) en Altair (Arend). Je zou misschien denken dat de naam van deze opvallende driehoek al eeuwenlang wordt gebruikt, maar dat is niet zo. De oudst bekende vermelding ervan staat in het boek The Stars and Their Stories van Alice Mary Matlock Griffith uit 1913. En pas vanaf 1934 kom je de term Zomerdriehoek ook in Nederlandstalige publicaties tegen.
Bekijk deze ‘hemelse driehoek’ nog maar eens goed de komende weken. In augustus staat de onderste punt ervan (Altair) ’s avonds nog een flink stuk boven de zuidelijke horizon, maar daarna schuift hij geleidelijk op naar het westen. En rond de jaarwisseling verdwijnt hij achter de horizon. Wega en Deneb blijven daar (net) boven. Uit Sterren & Planeten 2023
Over de foto: De Zomerdriehoek, met op de achtergrond een stuk Melkweg. De heldere ster rechts is
Wega. Bijna bovenaan zie je Deneb en helemaal onderaan, bijna recht onder Deneb, Altaïr. De opname is op 24 augustus 2017 vanuit Idaho (VS) gemaakt door Edwin Mathlener. Er is 20 seconden belicht op ISO 6400 met een 18 mm f/3.5 zoomlens.