Een internationaal team van wetenschappers heeft nieuw bewijs gevonden dat de ondergrondse oceaan van Saturnusmaan Enceladus een belangrijke bouwsteen voor leven bevat. Met behulp van gegevens van NASA’s Cassini-missie heeft het team fosfor gedetecteerd in de vorm van fosfaten die afkomstig zijn uit de met ijs bedekte oceaan van deze maan. Ruimtesonde Cassini onderzocht Saturnus en zijn stelsel van ringen en manen tussen 2004 en 2017 (Nature).
Een van de meest intrigerende ontdekkingen in de planeetwetenschap van de afgelopen 25 jaar is dat er in ons zonnestelsel veel werelden zijn die een oceaan onder hun ijskorst hebben. Het gaat daarbij onder meer om de ijzige satellieten van de reuzenplaneten, zoals Europa, Titan en Enceladus, maar ook om de verre ijsdwerg Pluto.
Werelden zoals de aarde, met oceanen aan hun oppervlak, moeten zich binnen een bepaalde zone nabij hun moederster bevinden om oppervlaktetemperaturen te kunnen handhaven die de aanwezigheid van vloeibaar water mogelijk maken.
Werelden met oceanen in hun inwendige kunnen echter op veel grotere afstanden voorkomen.
Dat suggereert dat het aantal werelden in ons Melkwegstelsel waar leven mogelijk is veel groter is dan lang is aangenomen. Cassini ontdekte het vloeibare water in Enceladus door monsters te analyseren van een pluim van ijsdeeltjes en gassen die via barsten in de ijskorst de ruimte in spoot.
Uit die analyse bleek dat de oceaan van Enceladus allerlei oploste stoffen bevat, waaronder natrium, kalium en chloor, maar fosfor werd niet gedetecteerd.
Bij de nieuwe analyse die nu is gedaan, zijn Cassini-gegevens onder de loep genomen van de zogeheten E-ring van Saturnus.
Van deze ring bestaat het sterke vermoeden dat hij bestaat uit materiaal dat door Enceladus is uitgestoten.
En dat levert een veel sterker signaal op dan de metingen die Cassini heeft gedaan op de schaarse momenten dat hij de pluim zelf doorkruiste.
In combinatie met laboratoriumexperimenten brengt dit de onderzoekers tot de conclusie dat de oceaan van Enceladus rijk moet zijn aan fosfaten.
De fosfaatconcentraties die ze in de ijsdeeltjes hebben aangetroffen zijn minstens honderd keer zo groot als die in aards zeewater. Fosfor in de vorm van fosfaten is essentieel voor al het leven op onze planeet.
Het is cruciaal voor de aanmaak van DNA en RNA, energiedragende moleculen, celmembranen, botten en tanden bij mensen en dieren, en zelfs voor het plankton in de zee. (EE)
(Image Credit: NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute)
