Een internationaal team van wetenschappers heeft een uitzonderlijk zeldzame supernova ontdekt waarvan het licht door een zogeheten zwaartekrachtlens wordt versterkt. De supernova draagt de officiële aanduiding SN 2022qmx, maar zijn ontdekkers noemen hem simpelweg ‘SN Zwicky’. SN Zwicky bevindt zich op een afstand van meer dan 4 miljard lichtjaar en is met bijna een factor 25 vergroot door een sterrenstelsel op de voorgrond dat als ‘loep’ fungeert (Nature Astronomy).
SN Zwicky werd in augustus 2022 ontdekt met de Zwicky Transient Facility en werd vanwege zijn grote helderheid al snel aangemerkt als een interessant object. Vervolgens heeft het team, met behulp van de Keck-telescopen op Hawaï, de Europese Very Large Telescope in Chili en de Hubble-ruimtetelescoop, vastgesteld dat de uitzonderlijke helderheid van de supernova te danken is aan het zwaartekrachtlenseffect van een nabijer sterrenstelsel.
Door dit effect zijn op de telescoop-opnamen ook vier afzonderlijke beelden van de supernova te zien.
SN Zwicky behoort tot een klasse van supernova’s (Type Ia) die astronomen ‘standaardkaarsen’ noemen, omdat ze dankzij hun vaste intrinsieke helderheden kunnen worden gebruikt om afstanden in het heelal te bepalen.
Supernova’s als deze zijn overigens niet alleen nuttig als ‘kosmische meetlat’, maar bieden astronomen ook de mogelijkheid om de eigenschappen van sterrenstelsels te onderzoeken, waaronder de daarin aanwezige donkere materie (materie die geen licht uitzendt of weerkaatst, maar wel het leeuwendeel van alle materie in het heelal vormt). Ook kunnen ‘gelensde’ supernova’s de huidige modellen van de uitdijing van het heelal helpen verfijnen en meer inzicht geven in de aard van de zogeheten donkere energie – een mysterieuze kracht die de zwaartekracht tegenwerkt en het heelal steeds sneller doet uitdijen. (EE)
(Image Credit: Joel Johansson, Stockholm University)
