Astronomen hebben een dubbelster ontdekt, bestaande uit twee sterren die in slechts 51 minuten om elkaar wentelen.
Het stersysteem behoort tot de zeldzame klasse van dubbelsterren die cataclysmische variabelen worden genoemd (Nature).
Een cataclysmische variabele bestaat uit een ster vergelijkbaar met onze zon en een witte dwerg – de hete, compacte kern van een uitgebrande ster.
Zo’n dubbelster ontstaat wanneer twee sterren in de loop van miljarden jaren geleidelijk naar elkaar toe spiralen.
Op een gegeven moment wordt hun onderlinge afstand dan dermate klein, dat de witte dwerg materie aan zijn metgezel begint te onttrekken.
Dit proces kan gepaard gaan met enorme uitbarstingen van licht en andere soorten straling.
De nu ontdekte cataclysmische variabele, die de aanduiding ZTF J1813+4251 heeft gekregen, heeft de kortste omlooptijd die ooit gemeten is.
Anders dan eerdere stersystemen van dit type hebben astronomen dit exemplaar ontdekt toen de beide sterren elkaar meerdere keren verduisterden.
Dit maakte het mogelijk om de eigenschappen van beide sterren nauwkeurig te meten.
Aan de hand van deze metingen hebben de onderzoekers computersimulaties uitgevoerd van hoe het stersysteem zich momenteel gedraagt en hoe het zich de komende honderden miljoenen jaren zal ontwikkelen.
Ze zijn daarbij tot de conclusie gekomen dat de zonachtige ster al veel van zijn waterstofatmosfeer heeft ‘afgestaan’ aan de gulzige witte dwerg.
Hierdoor zal hier weinig meer van overblijven dan een heliumrijke kern. Nog eens 70 miljoen jaar later zullen de twee sterren elkaar nog dichter zijn genaderd, waarbij hun omlooptijd afneemt tot slechts 18 minuten.
Daarna zwellen ze op en drijven ze weer uit elkaar. Dat zulke cataclysmische variabelen mettertijd van die ultrakorte omloopbanen ontwikkelen werd al tientallen jaren vermoed, maar dit is voor het eerst dat zo’n stersysteem tijdens zijn overgangsfase rechtstreeks is waargenomen. (EE)
(Artist’s impression Image Credit: M.Weiss/Center for Astrophysics | Harvard & Smithsonian)
